4.1.1: 1830 - 1910 - Inleiding


De maatschappelijke en technische ontwikkelingen in de negentiende eeuw hadden een groot effect op de uiterlijke verschijningsvorm van het boek. Een grotere variëteit in letters, in vormen van illustratie, in formaten en in bindwijzen maakten het boek aantrekkelijker voor een steeds grotere groep van lezers en kijkers. De kwaliteit van de machinaal gegoten letter, het drukken op automatische persen met een verfijnde manier van inktgeving, en de combinatie met machinaal vervaardigd papier gaven het boek een volledig ander aanzien. De machinale vervaardiging van het papier en het gebruik van andere grondstoffen waren niet alleen van invloed op de prijs van het papier, maar maakten ook een grotere variatie in formaat mogelijk. Het kwalitatief hoogwaardige lompenpapier werd daarbij echter geleidelijk vervangen door papier van houtslijp, met alle kwalijke gevolgen van dien. In de loop van de negentiende eeuw werd de aanzet gegeven tot de ontwikkeling van het boek van een kostbaarheid voor de geprivilegieerde tot consumptieartikel voor de massa.

Daarnaast ontstond, in navolging van ons omringende landen, een geheel nieuw genre: het geïllustreerde tijdschrift. De opkomst van het tijdschrift betekende een grote impuls voor met name de illustratietechnieken. Kwam het bij een boek niet zozeer aan op de levertijd van de illustraties, bij een tijdschrift dat elke maand of elke twee weken moest uitkomen, luisterde dit veel nauwer. Bovendien zou het publiek, inmiddels gewend geraakt aan de fotografie, steeds hogere eisen stellen aan de waarheidsgetrouwheid van de afbeelding.


auteur: J. de Zoete
 
 


Inleiding